Conferentie: Bijdragen aan goed samenleven vraagt om leiders met lef die luisteren naar bewoners

Op uitnodiging van Portaal kwamen ruim 200 professionals, belanghebbenden en geïnteresseerden bijeen in de Prodentfabriek voor de conferentie Bijdragen aan goed samenleven. De situatie in sommige wijken holt achteruit. En daar willen we, met elkaar, wat aan doen. De conferentie  in Amersfoort op 21 juni was vooral bedoeld om partners en partijen te enthousiasmeren voor een gezamenlijke aanpak en hoe die te realiseren. Daarvoor lieten we ons inspireren door hoogleraar psychologie en schrijver Roos Vonk, filosoof en voormalig Denker des Vaderlands Daan Roovers en schrijver, columnist en programmamaker Özcan (‘Eus’) Akyol. Verder werden er pittige gesprekken gevoerd met een divers panel en was er na afloop gelegenheid om ontstane ideeën verder uit te denken.

Voor Portaal betekent Bijdragen aan goed samenleven dat samen met andere partijen de handschoen wordt opgepakt om de situatie in wijken te verbeteren. Dat is hard nodig. De situatie in sommige wijken holt achteruit. De bijeenkomst in Amersfoort op 21 juni was vooral bedoeld om partners en partijen te enthousiasmeren voor een gezamenlijke aanpak en hoe die te realiseren.

Bij het welkom heten van de gasten benadrukte Marjet van Zuijlen, voorzitter van de Raad van Commissarissen van Portaal, dat er leiders met lef nodig zijn willen we echt iets kunnen doen aan de achteruitgang van sommige wijken. “Mensen die het aandurven om de regels los te laten, die luisteren naar bewoners en hun ideeën en daarmee aan de slag gaan.” Daarna startte de congresbijeenkomst met dagvoorzitter Youssef Eddini en boeiende, inspirerende en opvallende persoonlijke bijdragen van hoogleraar psychologie en schrijver Roos Vonk, filosoof en voormalig Denker des Vaderlands Daan Rovers en schrijver, columnist en programmamaker Özcan Akyol.

We zijn kuddedieren, maar dat is heel positief

Roos Vonk sprak over hoe we als mens altijd in groepen hebben geleefd en dat we dat best goed kunnen. “We willen erbij horen en ook best rekening houden met elkaar.” Zonder het begrip de gekende negatieve lading te geven, poneerde Vonk dat “we kuddedieren zijn.” Volgens Vonk worden we “gelukkig van samenzijn en gewoon elkaar gedag zeggen op straat.”

Skyboxificatie en enorm belangrijke trapveldjes

Daan Roovers had het – verrassend veel  – over voetbal, over het prachtige woord skyboxificatie, over gescheiden werelden die in stadions zijn ontstaan waardoor mensen elkaar niet meer tegenkomen. De skybox praat niet met vak F of H. Er zijn ook twee soorten voetbal: voetbal op een club met zijn regels en gewoonten en het losse voetbal van voor de deur en wat dat doet met mensen en hun ontwikkeling. Trapveldjes verdienen een loftrompet. Die veldjes zijn van enorm groot belang. Daar kom je elkaar tegen, daar kunnen we samenleven én lekker voetballen. De Franse schrijver, journalist en filosoof Albert Camus zei ooit dat hij het leven had geleerd op het voetbalveld. Maar dat was dus in een tijd waarin er nog geen skyboxen waren en iedereen op de tribunes door elkaar stond, zonder hekken voor rang of stand of afkomst.

Het begonnen bij Eus met nummerborden

Özcan Akyol of Eus nam ons 10 minuten mee terug naar het Deventer van zijn jeugd eind vorige eeuw. Hij groeide er op in een Turkse volksbuurt waar de woningen op een gegeven moment zo ondermaats waren, dat ze zwaar gerenoveerd moesten worden. Toen alle oorspronkelijke bewoners er terugkeerden kregen zij het aanbod om hun woning te kopen. Uiteindelijk lukte het alleen de ouders van Eus om een hypotheek te krijgen. “En zo werd onze wijk witgewassen” vertelde Eus gekscherend. De ouders van Eus waren analfabeet. Zijn werk bleef dus letterlijk en figuurlijk een gesloten boek voor hen. Als jongen uit de achterbuurt moest hij, ondanks zijn Vwo-advies, naar de Mavo omdat zijn ouders ook niet konden leren. Toen hij bekend was vroeg hij aan zijn moeder of zij dan nooit had gezien dat hij misschien wel wat talent kon hebben voor schrijven. Zij antwoordde dat toen Eus 2 jaar was hij met een vel papier en een potlood naar buiten ging on nummerborden van auto’s over te schrijven. Zijn ouders vonden hem ‘een vreemd kind’. De lat lag niet laag, de lat was er niet, maar Eus had talent, doorzettingsvermogen, goede rolmodellen en geluk.

Pilotitus en alles doen wat net kan

Er viel eerder al een prachtig woord: skyboxificatie. Maar Ruth Peetoom, voorzitter van de Nederlandse ggz, wilde daar niet bij achterblijven. Zij lanceerde – tot groot vermaak van de zaal – de term pilotitus, altijd maar die pilots en die pilots en veel te weinig dat goede, gestage, doordachte en soms misschien wel iets te gewaagde beleid. Peetom was één van de twaalf panelleden die na de pauze een heel breed podium van deskundigen vormden. Er werd gediscussieerd en veel geponeerd over vier stellingen. Over de problematiek in de wijken was iedereen het redelijk tot geheel met elkaar eens. Maar waarom het dan toch maar niet lukt om de problemen in goede gezamenlijkheid aan te pakken, daar liepen de meningen nogal over uiteen en werd er veel gewezen naar het altijd te dominante eigen belang en de overvloed aan regels. De opmerking “niks doen wat niet mag, alles doen wat net kan” oogstte veel bijval. Yvonne Hof van Stichting Meerkring had het over “zoeken naar de gezamenlijke belangen.”

Positieve energie genoeg alom, maar het is nog wel zoeken naar hoe dan te acteren samen. En niet te vergeten: toon interesse, luister wat mensen zelf willen. Niet alleen over hen, maar ook met hen. Maar dat die samenwerking nodig is en in beweging moet komen, dat is wel duidelijk. Na het panel was er een netwerkborrel op vijf ‘pleinen om elkaar nog iets beter te leren kennen en nog even door of na te parten over wat alle sprekers dachten en brachten. Toen rond 20.00 uur de laatste gasten van het congres huiswaarts keerden, stond de zon nog heel hoog op deze langste dag van het jaar.