Samen leven doe je samen!
Inclusieve buurten
Voorbij de villa’s in het groene Soest doemen plots de galerijflats van Smitsveen op
Deze week is de pop-upredactie van Trouw in de wijk Smitsveen in Soest. We doen verslag vanuit wat in de volksmond een probleemwijk heet, zoeken uit hoe het gaat met de wijk, en hoe die vooruit kan. ‘Ik laat ’s avonds gewoon de honden uit, hoor. Je moet angst gewoon niet toelaten.’
“Probleemwijk?” Johan Knolle (75) kijkt bedenkelijk over zijn gouden bril en neemt nog een hijsje van zijn sigaret terwijl zijn Bets (71) de honden in hun mand jaagt. De twee wonen al 23 jaar op driehoog in een galerijflat in Smitsveen. “Er zijn hier wel problemen, maar die moet je gewoon niet opzoeken”, zegt Bets.
Voorbij de villa’s in het groene Soest doemt tamelijk onverwacht de wijk Smitsveen op. Grote galerijflats staan er. Tot zeven hoog, met volgepakte balkons en tv-schotels aan de muur.
“In deze wijk zien we veel randstedelijke problematiek”, zegt sociaal werker Kees-Jan Schutte van woningcorporatie Portaal. Voor zijn baan komt hij achter voordeuren die meestal gesloten blijven. “Echt kwetsbare groepen verzamelen zich hier. Mensen die een financiële ontwikkeling doormaken, vertrekken weer, de rest blijft hier hangen.”
De problemen die aan hun wijk worden toegeschreven, relativeren Johan en Bets – al vijftig jaar getrouwd – door een keer goed hun schouders op te halen. De trotse ouders van vier kinderen en tien kleinkinderen laten zich niet snel gek maken. Johan, in plat Amsterdams: “Wij komen uit de Jordaan, we zijn wel wat gewend”.
Dat er in 2017 een Chinese man zwaar werd toegetakeld en vermoord in hun flat aan de Weegbreestraat, daar worden ze niet bang van. Eerder werd al een vrouw vermoord. Bets: “Ik laat ’s avonds gewoon de honden uit, hoor. Je moet angst gewoon niet toelaten.” Johan knikt. “Als hier iets gebeurt, staat er meteen een groep mensen buiten. Dan blijven wij gewoon weg. We zijn geen ramptoeristen.”
Bets: “Ik woon prima achter mijn eigen deur. Dit is onze plek”, zegt ze kijkend naar de tientallen familiefoto’s aan de wand. Een andere muur is behangen met een foto van een landschap. “Waar dat is? Geen idee. Gekocht bij de Lidl. Als we er geweest waren, waren we rijk.”
Overlast in de flat is er wel. Zoals van de nieuwe bewoner wiens kat op alle balkons ‘piest en schijt’ en de jongeren die de galerij volkrijten. En de geluidsoverlast tijdens de ramadan. “Maar ik wil niet discrimineren, want we zijn goed met iedereen”, zegt Johan meteen. Bets: “De Somaliërs van hierboven noemen me mama en oma, ze kunnen altijd bij ons terecht”. Johan: “En toen ik in het ziekenhuis lag, kwam een Turkse buurvrouw bij ons schoonmaken. Mijn slaapkamer is nog nooit zo schoon geweest.”
Zelf doen ze dan ook genoeg. Johan is lange tijd servicemonteur geweest. Zijn grote gereedschapskist mag iedereen lenen. Wie niet handig is, helpt hij. “Ik doe het absoluut niet voor geld, maar mensen brengen ons wel vaak lekkere dingen.”
Bets is meer van ‘het sociale’. “Ik organiseerde koffieochtenden, in december zet ik altijd een leuke kerstboom voor de flat en ik denk altijd met de gemeente mee over de wijk”, zegt ze terwijl ze hond Pepper aait.
‘Goede buren, fijne flat’
Ondanks mensen als Johan en Bets gaan wijken zoals Smitsveen achteruit, concludeerden onderzoekers in een rapport geschreven in opdracht van woningcorporatiekoepel Aedes. De sociale huur is het exclusieve domein geworden van huishoudens ‘met een vlekje’, staat in het rapport. Al die kwetsbare mensen, van licht verstandelijke gehandicapten tot mensen uit de ggz en statushouders, kunnen amper voor zichzelf zorgen, laat staan de buren helpen.
Soest is zich van het probleem bewust. Samen met partners als woningcorporatie Portaal probeert de gemeente de leefbaarheid in Smitsveen op te krikken. Voor allerlei projecten trok Soest in 2017 eenmalig 1,5 miljoen euro uit, plus 200.000 euro per jaar. Veel van de initiatieven staan nog in de steigers, zoals een grote speeltuin die nu wordt aangelegd.
Eens in de zoveel tijd wordt een flat gerenoveerd. “Dit is de eliteflat”, zegt Johan. “Sinds 2010 hebben we een nieuwe keuken en badkamer.” Bets: “Het uitzicht is mooi en de mensen zeggen ons gedag”.
Verhuizen, daar denkt het paar niet aan. Al helemaal niet naar de overkant, naar een van de flats aan de Smitsweg. “Dat is chaos”, zegt Johan. Volgens het echtpaar kampen de bewoners van die flat met nog meer armoede. Veel mensen moeten er naar de Voedselbank.
Bets knikt en loopt naar de keuken, want volgens Johan moeten de sperziebonen op het vuur. Onderweg wijst ze naar de deurmat die zij regelde voor haar flatgenoten. ‘Goede buren, fijne flat’ staat erop.
Wat doet de pop-up redactie in Soest?
Onderzoekers concludeerden deze week dat de leefbaarheid in arme wijken hard achteruitgaat. Woningcorporaties vrezen dat de ‘probleemwijk’ van weleer terugkomt als er niet snel actie wordt ondernomen. De wijken zijn een verzamelpunt geworden voor allerlei kwetsbare groepen mensen, onder meer veroorzaakt door bezuinigingen in de zorg en bij gemeenten. Hierdoor voelen mensen zich onveiliger in zogenoemde achterstandswijken, en neemt de onrust toe. De wijken blijken een gewild doelwit van criminelen.
Smitsveen in Soest is zo’n wijk waar niet alles goed gaat, om het zacht uit te drukken. Een wijk waar bewoners overlast ervaren en de armoede vrij hoog is. Het is een wijk waar de gemeente met allerlei initiatieven probeert om de buurt erbovenop te helpen, maar bewoners en woningcorporatie Portaal merken dat dit nog niet (altijd) lukt.
Bron: Trouw
