Samen leven doe je samen!

‘Alleen met meer regie gaan we het redden.’

Met een schreeuwend tekort aan betaalbare huizen en het tekenen van de Woondeals van minister De Jonge, staan de provincies komende jaren aan het roer van de grootste uitdagingen op het gebied van woningbouw van de afgelopen decennia. Gedeputeerde Wonen in de provincie Gelderland Peter Kerris hakte al langer met dat bijltje en kijkt strijdbaar vooruit. ‘Er moet meer regie op de volkshuisvesting.’

Uitdaging
‘De grootste uitdaging begon al vlak na mijn aantreden: in 2019 kwam de nieuwe stikstofregels, waardoor vrijwel alle projecten weer tegen de lamp gehouden moesten worden. Er kwam een bouwvrijstelling, maar dat betekende alsnog dat we voor allerlei lopende projecten nieuwe vergunningen hebben moeten aanvragen. Dat betekende nóg meer procedures en ook het zoeken naar stikstofruimte voor de woningbouw. Een hele klus, want daardoor konden er andere dingen níet doorgaan.’

Meer regie, minder procedures
Hoewel het nieuwe kabinet – mét een minister voor Volkshuisvesting – toen nog moest aantreden, wilde Gelderland al de nodige stappen zetten. Kerris: ‘We wilden toen al als provincie meer gebiedsregisseur zijn in de volkshuisvesting en om alle uitdagingen te kunnen aanvliegen zijn we in 2020 zijn we daarom gestart met het Actieplan Wonen (LINK), om toch snel aan de slag te kunnen. Dat had drie pijlers: versnellen van de woningbouw, de betaalbaarheid van woonruimte voorop, en inzetten op flexibele huisvesting.’

‘We hebben in drie jaar tijd de bouw van 30,000 woningen versneld. Vooral door het wegnemen van procedurele obstakels, zoals de parkeernorm naar beneden geschroefd. Als je woningen wil bouwen kun je niet ook nog voor iedereen een parkeerplek regelen. Samen met gemeenten hebben we gekeken naar plekken voor flexwoningen, zodat er snel meer betaalbare huizen konden komen.’

Rijk aan het roer
Kerris heeft hoge verwachtingen van wet Regie op de volkshuisvesting van de Jonge.  ‘Het bouwen is het probleem niet. Het is de plannenmakerij aan de voorkant: het gedoe tussen bestuurslagen en bezwaarmakers, en de macht van grote ontwikkelaars als ze eenmaal een concessie te pakken hebben. Bijvoorbeeld in Nijmegen, waar een top-spot tegenover het station na jaren nog steeds niet ontwikkeld is, omdat de bouwer zijn businesscase niet rond krijgt – of wacht tot ‘ie er meer winst op kan maken. Ondertussen ligt het terrein braak, zonder dat de ontwikkelaar ook maar even bang hoeft te zijn, om zijn gunning om daar te bouwen kwijt te raken.’

‘Daarom is die wet zo belangrijk: het geeft sturing daar waar dingen niet lopen.’

Recht op betaalbaar wonen
‘Het recht van omwonenden is vaak heel goed geborgt in ons huidige bestel, maar dat van de woningzoekende veel minder. De Wet regie is hopelijk eind dit jaar, of ander begin 2024 van kracht. Het is aan Eerste en Tweede Kamer en vervolgens aan de nieuwe provinciebesturen om er mee aan de slag te gaan.’

Onlangs werd ook in Gelderland de Woondeal getekend, met minister De Jonge, alle Gelderse gemeenten en de provincie. Kerris: ‘We hebben daarin vastgelegd dat we de komende 8 jaar 104.000 bij te bouwen. Waarvan minstens 28% sociale huur en minstens een derde middenhuur of betaalbare koop. De betaalbaarheid van huizen blijft voor ons een speerpunt. Anders bouwen we voor de leegstand van de toekomst.’

Corporaties als aanjager
Kerris ziet corporaties als belangrijke spelers in het aanjagen van woningbouw: ‘Je ziet dat de markt het moeilijk heeft. Daarom zijn de corporaties ook zo ontzettend belangrijk in deze transitie: zij bouwen betaalbare huizen zonder winstoogmerk. Ze investeren wanneer het moeilijk is, daar waar de markt zich dan sneller terugtrekt.’

‘Dat zien we nu vooral in de middenhuur. Een garantiefonds voor bijvoorbeeld de ontwikkeling  middenhuur zou een uitstekend idee zijn. Dat moeten we hebben, want ik denk dat de sociale woningbouw dé motor is, ook voor middeldure woningen.’

Spreiding
‘Volgende uitdaging is de juiste spreiding van het percentage sociale huurwoningen over heel de provincie. In alle gemeente, ook die van oudsher vooral bestaan uit koopwoningen. Het is een illusie om te denken dat er in ‘koopdorpen’ geen huisvesting kan zijn voor mensen met sociale uitdagingen, zoals statushouders of mensen met een zorgbehoefte. Die mensen zijn er en moeten gewoon een dak boven hun hoofd hebben. Dat is een uitdaging, maar we komen er vooralsnog altijd wel uit. De Wet Regie zal ook hier een extra instrument zijn om vastzittende onderhandelingen vlot te trekken.’

‘En dat is de kern van de zaak: we kunnen deze wooncrisis alleen samen oplossen. Dat is onze opdracht. ‘