Samen leven doe je samen!

Dilemma’s

Meer willen doen dan alleen zorgen voor betaalbare en duurzame woningen brengt ook de nodige dilemma’s met zich mee. Durf je als organisatie bijvoorbeeld ook zaken los te laten en de verantwoordelijkheid bij de huurder neer te leggen? Ook als dat betekent dat die het anders aanpakken dan jij zou doen? Reijnder Jan Spits, manager Volkshuisvesting bij Portaal, deelt een aantal dilemma’s waar hij tegenaan loopt.

Met onze doelstelling ‘Bijdragen aan goed samenleven’ leggen we als Portaal de lat voor ons zelf behoorlijk hoog. We maken ons zelf niet alleen verantwoordelijk voor het bouwen en beheren van kwalitatief goede sociale huurwoningen, we willen tegelijkertijd graag een bijdrage leveren aan goed samenwonen, aan de leefbaarheid in een wijk. En daarvoor hebben we een lange adem nodig. We zijn niet alleen afhankelijk van andere organisaties als zorginstellingen, welzijnsorganisaties, gemeente, politie etc. Maar ook van actieve bewoners.

Reijnder Jan Spits: ‘De eerste stappen zijn nog redelijk overzichtelijk. Een oud pand wordt gesloopt (natuurlijk circulair, want we hebben ook ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen), je zet een mooi complex neer, en dan moeten er huurders in. Als je het echt voor het zeggen zou hebben, het liefst huurders die naar elkaar omkijken, huurders die ook verder willen kijken dan hun eigen woning. Daar lopen we tegen het eerste dilemma aan.’

1. Mag je bewoners laten ‘solliciteren’ voor een woning?

‘Dat zou je soms wel willen, maar dat kan en mag niet altijd. We kennen natuurlijk projecten als Meander, Place2BU, Majella. Dan zijn speciale woonvormen waar we bewoners voor kunnen ‘selecteren’. Dat zijn de zogenaamde ‘dragende’ bewoners. Die ondersteunen de ‘vragende’ bewoners. Dat is niet altijd makkelijk, maar daarvoor is ook veel begeleiding. En dat blijkt redelijk succesvol.
De vraag is hoe je dat zou kunnen toepassen in bestaande complexen. Daar kan en mag je niet selecteren. Logisch, maar ook jammer soms. En toch willen we het proberen. In Overvecht gaan we misschien samen met de gemeente een experiment doen. Niet alleen woonduur is dan bepalend, maar ook motivatie. Wat heb jij als nieuwe bewoner toe te voegen aan de sfeer in een flat? Interessant concept, maar moeilijk haalbaar. Ook de ‘gewone’, misschien iets minder gemotiveerde huurder moet een woning hebben natuurlijk.
Toch hoop ik dat het experiment door kan gaan, en dat we wel kunnen sturen welke huurders we krijgen. De noodzaak is nogal hoog. In veel buurten verslechtert de leefbaarheid. Dus moet je een fundamentele afweging maken:  kies je voor de rechten van individuele huurders of laat je het algemene belang prevaleren?’

2. Durf je als organisatie los te laten? 

‘We vinden het belangrijk dat bewoners zelf actief zijn, zelf initiatieven ontplooien, Dat willen we graag ondersteunen. In het verleden hebben we in Merwestein ons kantoor al eens eerder ter beschikking voor activiteiten van bewoners, zoals een restaurant. En dat idee willen we graag weer nieuw leven inblazen en ook verder uitbouwen. Als je daar bijvoorbeeld ook spreekuren van Portaal, VOC en bijvoorbeeld zorgpartijen en gemeente organiseert, creëren we korte lijnen tussen organisaties en de wijk.
Maar waar ligt de grens? Als je meer verantwoordelijkheid geeft, moeten ze dan zelf meer gaan oplossen? Als een buurman de vuilniszak te vroeg buiten zet, kunnen bewoners ons dan bellen of moeten ze er zelf op afstappen?
En betekent meer verantwoordelijkheid dat bewoners ook meer vrijheid krijgen om onderhoud op hun eigen manier te doen? Of moet dat allemaal in het ‘keurslijf’ van Portaal? Waarom hangen wij rookmelders op en laten we dat niet door de bewoners doen? Zijn we bang dat ze het doorverkopen?’

3. Krijgen sommige bewoners niet teveel aandacht (of anderen te weinig?)

‘We krijgen in toenemende mate te maken met kwetsbare bewoners die we moeten huisvesten. Dus gaan we op zoek naar verschillende oplossingen, zoals gemengd wonen. Maar leggen we eigenlijk niet teveel nadruk op de bewoners die extra begeleiding nodig hebben? Laten we de ‘gewone’ huurder dan niet in de kou staan? De groep die je nooit hoort, geen overlast veroorzaakt en wel netjes de huur op tijd betaalt. Krijgt die niet te weinig aandacht?’

Dit artikel is afkomstig uit de nieuwsbrief ‘Bijdragen aan goed samenleven — voor professionals’ (december 2021).