Samen leven doe je samen!

Zet een rem op de investeerders die woningen wegkapen

Om zittende corporatiehuurders in grondgebonden woningen een start te geven op de koopmarkt, krijgen ze de kans om hun woning onder bepaalde voorwaarden te kopen (…). Zo staat te lezen in het nieuwe regeerakkoord. Volgens Daniel Koerhuis (VVD) is het ‘de oplossing om de vastzittende woningmarkt los te trekken’. Maar daar denkt Ronald Franken, manager Strategie bij Portaal, heel anders over. ‘De woningmarkt zit vast omdat er geen goede doorstroming mogelijk is en er te weinig woningen zijn’, aldus Franken. ‘Dat los je niet op met het recht om je huurwoning te kopen.’

Om te beginnen wil Franken iets recht zetten: ‘Laten we stoppen met spreken over een woningmarkt. Als iets de afgelopen jaren duidelijk is geworden dan is het dat je de volkshuisvesting niet moet benaderen als een markt. Een dak boven je hoofd is een basisbehoefte. Marktwerking creëert een ongelijk speelveld voor starters, mensen met lagere inkomens, mensen zonder eigen vermogen of mensen die gewoon willen wonen en niet de kennis hebben om hun woning te zien als investeringsproject. Waar Koerhuis zegt: ‘de woningmarkt zit vast’, is de werkelijkheid veel schrijnender. De volkshuisvesting zakt door zijn fundamenten en voor een basisbehoefte als een betaalbaar dak boven je hoofd wordt voor velen niet meer gezorgd’ benadrukt hij.

Franken is het er mee eens dat er snel iets moet gebeuren. Volgens hem ligt een deel van de oplossing echter in het op gang brengen van doorstroming: ‘Hiermee creëer je ruimte voor starters en anderen die naarstig op zoek zijn naar een betaalbare woning. Herverdelen van de woningen, zoals Koerhuis voorstel met het ‘right to buy’ van een sociale woning, leidt niet tot doorstroming. Daarvoor moeten er woningen aan het middensegment worden toegevoegd. Op dit moment zijn er te weinig woningen over de gehele breedte, maar vooral ook in het middensegment. Daar waar je de meeste doorstroming bereikt. Het nieuwe kabinet heeft gelukkig het licht gezien om daar dan ook vol op in te zetten. 100.000 woningen per jaar erbij is een goede stap.’

‘Nog veel belangrijker, maar complexer: deze woningen die we bijbouwen moeten ook bereikbaar worden. Bereikbaar voor huurders uit de sociale huur die, omdat ze een hoger inkomen hebben gekregen, graag iets willen kopen. Het moet bereikbaar zijn voor starters met een middeninkomen of anderen die nog weinig vermogen hebben opgebouwd. Dit brengt doorstroming opgang en levert een vrije woning voor de sociale huur op. Maar wat je op dit moment ziet is dat huiseigenaren met de overwaarde van hun eigen woning veel meer kansen hebben om een andere woning te bemachtigen. Door de historisch lage rente en de stijgende huizenprijzen zitten we in een spiraal die leidt tot steeds meer overbieden. Daardoor hebben mensen met een eigen vermogen, of met ouders met eigen vermogen, veel meer kansen. De tweedeling in de volkshuisvesting is daarmee schadelijk voor de hele samenleving.’

‘Daarnaast hebben de afgelopen kabinetten, met minister Blok voorop, jarenlang buitenlandse investeerders gestimuleerd om Nederlandse woningen opkopen. Hierdoor zijn we zelfs beland op het punt dat je, zelfs met eigen vermogen, weinig kansen hebt om een nieuwe woning te kopen. Er zijn tal van voorbeelden waar woningen voor meer dan een ton bovenop de vraagprijs richting een buitenlandse investeerder gingen. Diezelfde woning werd vervolgens voor een hoge huur verhuurd.’

‘Het nieuwe kabinet geeft aan de middenhuur te willen reguleren. Dat is een goede stap. Echter als het kabinet en Koerhuis nog echt iets voor de “woningmarkt” willen doen, dan moet ervoor gezorgd worden dat mensen met de middeninkomens een normale koopwoning uit het normale koopaanbod kunnen bemachtigen. Bijvoorbeeld door te beginnen om een rem te zetten op de investeerders die de woningen voor hun neus wegkapen en niks aan waarde toevoegen. Ook het beperken van de hypotheekrente aftrek zal helpen om de alsmaar stijgende koopprijzen terug te dringen. En juist dat zal het vliegwiel zijn om de woningmarkt weer los te trekken’

Dit artikel is afkomstig uit de nieuwsbrief ‘Bijdragen aan goed samenleven — voor professionals editie 2’ (februari 2022).